PFAS uit gewasbeschermingsmiddelen in groenten en fruit
De laatste tijd zijn PFAS - voluit poly- en perfluoralkylstoffen - regelmatig in het nieuws. Een recente publicatie van Pesticide Action Network (PAN) Europe luidt de noodklok: PFAS komen in toenemende mate via pesticiden in onze groenten en fruit terecht.
Wat is PFAS?
PFAS is een verzamelnaam voor meer dan 6000 stoffen, bekend vanwege hun water- en vetafstotende eigenschappen. Deze stoffen hebben een ding gemeen: het zijn verbindingen met ten minste één volledig gefluoreerd methyl- (CF3) of methyleen (CF2) koolstofatoom. De hele categorie van PFAS omvat duizenden stoffen die onderling sterk kunnen verschillen in fysische en chemische eigenschappen. Sommige stoffen zijn extreem persistent, bekend als 'forever chemicals', maar er zijn ook stoffen die sneller afbreken. Sommige PFAS kunnen in mensen de immuun response verminderen en hebben een schadelijk effect op de omgeving. Bekend is de toepassing van PFAS in waterafstotende kleding, antiaanbakpannen, fastfoodverpakking en brandblusschuim. Ook aan gewasbeschermingsmiddelen kunnen PFAS stoffen zijn toegevoegd, als actieve stof en/of als hulpstof.
PFAS als werkzame stof in gewasbeschermingsmiddelen
Van alle actieve stoffen die in de Europese Unie zijn toegelaten, vallen 37 stoffen onder de brede definitie van PFAS. Van de in Nederland toegelaten middelen bevatten 105 gewasbeschermingsmiddelen en 3 toegelaten biociden een werkzame stof die onder de brede definitie van PFAS vallen. Dit betreft de volgende 25 werkzame stoffen: cyflufenamid, cyflumetofen, diflufenican, flocoumafen, flonicamid, fluazifop-P-butyl, fluazinam, flufenacet, fluopicolide,
fluopyram, flutianil, flutolanil, isoxaflutool, mefentrifluconazool, metaflumizone, penthiopyrad, picolinafen, prosulfuron, pyridalyl, pyroxsulam, sulfoxaflor, tefluthrin, tembotrione, triflusulfuronmethyl en tritosulfuron. Alle toegelaten actieve stoffen voldoen aan de strenge normen van de Europese Unie. De stoffen zijn ook beoordeeld op toxiciteit en persistentie in milieu. Dit geldt voor
alle werkzame stoffen, dus ook voor actieve stoffen die onder de definitie van PFAS vallen. PAN Europe neemt PFAS echter zo serieus dat het alle middelen die onder die brede categorie stoffen vallen bij voorbaat gevaarlijk noemt.
Worden PFAS verboden?
Nederland werkt momenteel samen met andere landen aan een Europees verbod op PFAS. PFAS als werkzame stoffen in geneesmiddelen, diergeneesmiddelen, biociden en gewasbeschermingsmiddelen zijn vooralsnog uitgezonderd van dit restrictievoorstel, omdat voor deze stoffen al een ander wettelijk beoordelingskader bestaat. PFAS als hulpstof in gewasbeschermingsmiddelen zou wel onder het algemene verbod komen te vallen.